Çene Eklemi Tedavisi | Bruksizm | Diş Sıkma Tedavisi
Çene eklemi (Temporomandibular Eklem, TME) rahatsızlıkları en çok geceleri diş sıkma (bruksizm) ve gıcırdatma alışkanlıkları alanlarda ortaya çıkmaktadır. Eklem rahatsızlıkları diş splinti, botox ve fizik tedavi gibi çeşitli yöntemlerle tedavi edilmektedir.
Temporomandibular eklem olarak da adlandırılan çene eklemi alt çenenin hareket etmesini sağlamaktadır. Alt çenenin hareketi ile biz çiğneme, konuşma ve yutkunma fonksiyonlarını yerine getirmekteyiz. Çiğneme kaslarının görevi, kasılmak ve yiyecek gibi dışarıdan ağız ortamına giren besinler üzerinde kuvvet uygulamaktır. Uygulanan kuvvetin sonucunda hareket ortaya çıkmaktadır. Çiğnemeye uygun olan gıdaların kesilme, koparılma ve parçalanma işlemleri alt çenenin açılma, kapanma, ileri-geri ve sağ-sol hareketleri ile gerçekleştirilir.
Çiğneme kasları ile ilgili problemler, özellikle diş sıkma ve gıcırdatma durumlarında ortaya çıkmaktadır. Bruksizm olarak da adlandırılan diş sıkılması ve gıcırdatılması esnasında kaslar çok çalışmaktadır. Bruksizm esnasında dişlere gelen basınç 100 kg’a kadar ulaşabilmektedir. Özellikle gece boyunca ve strese bağlı olarak gelişen bruksizmde dişlerin birbirileriyle temas süresi 4-5 kat daha fazla sürede gerçekleşmektedir.
Bruksizm nedir?
Diş sıkma ve gıcırdatma olarak da adlandırılan bruksizm eklem kas rahatsızlıklarının en önemli tetikleyici sebeplerinden biridir. Stres kaynaklı olan diş sıkılması gündüz uyanık iken olabileceği gibi en sık uykuda gerçekleşmektedir.
Bruksizmi olan kişiler bunu nasıl tespit edebilirler?
Bilinçsiz olarak dişini uykudayken sıkan kişiler sabah uyandıklarında çene kaslarında yorgunluk, şakaklarda ağrı, yüzde ağrı, dişlerde hassasiyet, ağzın zorlanarak açılması, sert besinlerin zorlanarak çiğnenmesi ile karşılaşıyorlarsa bruksizmden şüphelenmelidirler.
Çene ekleminin rahatsızlıklarının teşhisi zor mudur?
Bölgesel olarak kulak, azı dişleri, çene eklemi ve çiğneme kasları birbirilerine çok yakın olduklarından ağrı kaynağı karıştırılabilmektedir. Bu nedenle de hastanın şikayetlerinin iyi dinlenmesi ve titiz şekilde muayene edilerek teşhis konulması gerekmektedir.
Çene eklemi veya kas rahatsızlıklarının oluşma sebepleri nelerdir?
Cerrahi operasyon gibi uzun süre ağzın açık kalması
Diş sıkma ve gıcırdatma
Diş eksikliğine bağlı düzgün çiğneme yapılamaması
Çene veya eklem bölgesine doğrudan gelen darbeler
Tek taraflı çiğneme alışkanlığı
Stres, depresyon vs.
Alt ve üst dişlerin çapraşık olmasına bağlı kapanış bozuklukları
Doğuştan olan eklem bozuklukları
Romatoid artrit, lupus, osteoartritis, artrozis gibi hastalıklar sayılabilir.
Çene eklem ve kas rahatsızlığını olumsuz etkileyen alışkanlıklar nelerdir?
Omuz ile çene arasında telefon tutmak
Keman çalmak
Yanak ve dudak ısırma
Parmak emme
Uzun süreli sakız çiğneme
Duruş bozuklukları
Kalem başı ısırma
Tırnak yeme gibi alışkanlıklar sayılabilir.
Çene ekleminin tedavisi seçenekleri nelerdir?
Eklem veya kas rahatsızlığının boyutuna göre tedavi seçenekleri değişmektedir. Çoğunlukla eklem veya kas hastalıklarında birden çok sebep bulunmaktadır. Bu nedenle de bu sebepleri azaltmak veya tamamen ortadan kaldırmak gerekmektedir.
Kas rahatsızlıklarının çözümü daha kolay iken eklem rahatsızlıkları bazen kalıcı olabilmekte sadece ağrı giderilebilmektedir. Bu nedenle de şakak bölgesinde olan yukarıda saydığımız belirtiler söz konusu olduğunda en kısa sürede diş hekimine müracaat etmeniz tavsiye olunur.
Tedavi sürecinde nelere dikkat edilmesi gerekir?
Tedavi süresince hastaya düşen görev ise çeneyi yoracak, aşırı hareketlerden kaçınmak ve stres faktörünü gerekirse psikolojik destek ile ortadan kaldırmaktır. Eklemler üzerindeki yükün azaltılması çok önemli olup hastanın stresten uzaklaştırılması gerekir. Ağrının çok olduğu durumlarda, doktora başvurma sürecine kadar; ağrı kesici, kas gevşetici ilaçlara başvurulabilir.